- wrażliwość na własne emocje (the ACE factor)
- zdolność do zwierzeń (the capacity to confide)
- siła charakteru (hardiness)
- asertywność (assertiveness)
- budowanie relacji opartych na zaufaniu (affiliative trust)
- zdrowe pomaganie (healthy helping)
- złożoność Ja (self-complexity).
• rozpoznawanie własnych emocji (A – attend), • uświadamianie sobie ich przyczyn (C – connect) • wyrażanie tego, co przeżywamy (express).
Praca nad własnym ACE to uważne słuchanie swojego organizmu, sygnałów z ciała i umysłu wskazujących na pojawianie się określonych emocji. Może to być dostrzeganie wczesnych objawów zmęczenia pracą, czy dolegliwości, które niezauważone zaczynają stawać się dokuczliwe. To także obserwacja myśli, dominującego monologu uruchamianego w głowie. Kolejnym krokiem jest wyrażanie emocji, nazywanie ich, używanie w komunikacji.• Czy wiem, dlaczego czuję to, co czuję w danej sytuacji? • Czy wyrażam emocje tak, aby nie krzywdzić przy tym innych ludzi? • Czy w pracy okazuję emocje, które przeżywam?
• Czy w pracy jest taka osoba, z którą otwarcie mogę porozmawiać o swoich problemach? • Czy atmosfera w pracy sprzyja dzieleniu się przeze mnie nawet niepopularnymi opiniami?
• Czy widzę sens mojej pracy? • Czy potrafię rozpoznać, na co mam wpływ i zaplanować działanie?
Cecha 4 – Asertywność Asertywność czasami utożsamiana jest wyłącznie ze stawianiem granic, mówieniem „nie”. Jednak dla budowania odporności ważna jest nie tyle umiejętność odmawiania, co otwarte, bezpośrednie wyrażanie uczuć, pragnień i potrzeb oraz przejrzysta komunikacja z innymi ludźmi. Bycie konkretnym w komunikacji i zachowanie szacunku do rozmówcy sprzyja budowaniu komunikatów zgodnych z duchem komunikacji bez przemocy.• Czy umiem prosić o to, na czym szczególnie mi zależy? • Czy odmawiam prośby, której nie chcę spełnić, podając otwarcie przyczyny odmowy?
Cecha 5 – Budowanie relacji opartych na zaufaniu Kolejna cecha osobowości silnej immunologicznie oznacza łatwość nawiązywania głębszych relacji z innymi ludźmi. Cechuje ludzi silnie zmotywowanych do tworzenia związków z innymi, opartych na zaufaniu. Badania z obszaru psychosomatyki pokazują, że u osób z wysokim poziomem tej cechy układ immunologiczny działa bardzo sprawnie nawet w warunkach dużego stresu. Zaufanie w relacjach zawodowych również stwarza przestrzeń, w których można swobodnie wyrażać swoje zdanie, różnić się w opiniach, jednocześnie inspirując się i osiągać rezultaty.• Czy dbam o relacje z ludźmi, na których mi zależy? • Czy mam w swoim otoczeniu osoby, na które mogę liczyć w trudnej sytuacji?
Cecha 6 – Zdrowe pomaganie Pomaganie ma dobroczynny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne. Szczególnie ważny jest kontakt pomagającego z osobą, której udzielamy wsparcia, pomaganie nie tylko bliskim, ale i obcym ludziom oraz regularność działania. Okazuje się, że pomaganie innym wywołuje efekt podobny do zjawiska „euforii biegacza”, w której regularne ćwiczenia fizyczne stymulują układ immunologiczny. Oczy i uszy otwarte, zainteresowanie drugą osobą to przesłanki do tego, aby pomagać w niewymuszony sposób.• Czy pomaganie sprawia mi przyjemność? • Czy inicjuję akcje pomocy dla osób potrzebujących wsparcia?
Cecha 7 – Złożoność JA Posiadanie i rozwijanie wielu istotnych dla siebie obszarów aktywności. Człowiek odporny to ten, który ma wiele zainteresowań, pełni różne życiowe role, angażuje się w szereg ważnych dla niego działań. Złożoność Ja jest szczególnie istotna w sytuacji stresu. Przykładem może być utrata pracy, która nie powoduje zachwiania poczucia własnej wartości czy obniżenia samooceny. Człowiek, którego Ja jest wielowymiarowe potrafi skupić się w takiej sytuacji na innych, ważnych dla niego elementach życia, obniżając tym samym negatywne skutki stresu. Ta cecha jest także istotna w sytuacji izolacji utrudniającej naszą aktywność zmuszając nas do przestawienia swoich zajęć na nowy tryb działania.• Czy mam czas na swoje hobby? • Czy na urlopie wypoczywam? • Czy wiem, czym zajęłabym się/zająłbym się, gdybym straciła/stracił pracę?
Czy masz osobowość silną immunologicznie? Cechy osobowości budujące odporność organizmu to pewne dyspozycje do określonego, zdrowego zachowania. Od nas zależy, na ile kształtujemy je w codziennym życiu i działaniu. Nie jest to zestaw dany nielicznym z nas w chwili narodzin, zapisany w genach i niezmienny. Niech wakacje będą okazją do analizy tego, co robimy dla budowania osobowości odpornej na wirusy.